މިއަދަކީ ސަރުކާރުގެ ވިޔަފާރި ކުންފުނި އެސް.ޓީ.އޯގެ 54 ވަނަ އަހަރީދުވަސް. އެސްޓީއޯއަށް ބައި ޤަރުނަށްވުރެ ގިނަ ދުވަސްވެފައިވާއިރު، އެސްޓީއޯ ވެފައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދަށް އިންޤިލާބެއް ގެނުވި ކުންފުންޏަކަށެވެ.
ސަރުކާރުގެ ލިޔެކިޔުންތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި އަތިރީމާފަންނުގޭ ޓްރޭޑިން އެކައުންޓް، އޭ.ޓީ.އޭ ނުވަތަ މިހާރުގެ ނަމުންނަމަ އެސްޓީއޯގެ ވިޔަފާރި ފެށުނީ 1964 ވަނަ އަހަރުގެތެރޭގައެވެ. އަތިރީ މާފަންނުގޭ ތެރެއިން މުދާތަކެއް އަތްގާޑިއަލަކަށް ލައިގެން ގެންގޮސް އޭރުގެ ފަރީދީ ސިނަމާ، މިހާރުގެ ޒުވާނުންގެ މަރުކަޒުގެ ތެރެއަށް ގެންދިޔަ ހިސާބަކީ އެސްޓީއޯގެ ފެށުމެކެވެ. އަދި މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މުޅި އިޤްތިޞާދު ބަދަލުކޮށް، އިންޤިލާބީ ބަދަލެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދަށް ގެނުވި ވިޔަފާރީގެ ފެށުމެވެ.
އޭޓީއޭގެ ނަން ސްޓޭޓް ޓްރޭޑިންގ އޮގަނައިޒޭޝަން، އެސްޓީއޯއަށް ބަދަލުކުރީ 9 ޖޫން 1976 ގައެވެ. އޭރު އޭޓީއޭގެ ނަމުގައި އެސްޓީއޯ ހިންގަމުން އަންނަތާ 12 އަހަރު ވެއްޖެއެވެ.
1978 ވަނަ އަހަރު ޒަމާނާއި އެއްގޮތަށް ކުންފުނީގެ ހިންގުން ބަދަލުކުރުމަށް މެނޭޖިންގ ޑިރެކްޓަރެއްގެ ދަށުން އެސްޓީއޯ ހިންގަން ފެށިއެވެ. މި ބަދަލުގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންނަށް ލުއިފަސޭހަ ހޯދައިދޭ، އިޖްތިމާއި ރޮނގުންނާއި ރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދަށް ކުރިއެރުން ލިބޭ ތަނަކަށް އެސްޓީއޯ ވެގެންދިޔައެވެ.
އެސްޓީއޯގެ ވިޔަފާރި ފުޅާކޮށް ތެލުގެ ވިޔަފާރިއަށްވެސް އެކުންފުނިން ވަނީ ވަދެފައެވެ. 1 ޖަނަވަރީ 2001 ވަނަ އަހަރު ފިއުލް ސަޕްލައި މޯލްޑިވްސް (އެފްއެސްއެމް) ގެ މަސައްކަތްފެށީ އެސްޓީއޯގެ 66 ޕަސެންޓް ހިއްސާއާއިއެކުއެވެ. އެފްއެސްއެމް އަކީ މިއަދު އެސްޓީއޯގެ ވިޔަފާރީގެ އެންމެ މުހިންމު ބައިވެރިޔާ. ކޮންމެ ދުވަހަކު ފުނަދޫން ތެޔޮ ބަރުކޮށްގެން ރާއްޖޭގެ އެކި ހިސާބުތަކަށް އެ ކުންފުނީގެ އުޅަނދުތައް ދަތުރުކުރާއިރު، ތެލުގެ ޔަޤީންކަން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އެފްއެސްއެމްއިން ވަނީ ޔަޤީންކޮށްދީފައެވެ.
ދިވެހި އިންޝުއަރެންސް ކުންފުނި އެލައިޑް އިންޝުއަރެންސް ވުޖޫދަށް އައުމަށްވެސް އެސްޓީއޯގެ ދައުރު ބޮޑެވެ. 30 ޖަނަވަރީ 1985 ގައި "އެލައިޑް އިންޝުއަރެންސް ކޮންޕެނީ އޮފް ދަ މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑް" ގެ ނަމުގައި ކުންފުންޏެއް އުފެއްދިއެވެ. އެލައިޑް އިންޝުއަރެންސް އުފެއްދީ އެސްޓީއޯގެ 51 އިންސައްތަ އަދި ކޮމާޝަލް ޔޫނިއަން އިންޝުއަރެންސް ކުންފުނީގެ 49 އިންސައްތަ ހިއްސާއާއިއެކު. ނަމަވެސް މިހާރު އެލައިޑް އިންޝުއަރެންސްއަކީ 100 އިންސައްތަ އެސްޓީއޯ ހިއްސާވާ ކުންފުންޏެކެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެލައިޑަކީ މިއަދު ރާއްޖޭގައި އިންޝުއަރެންސްގެ ޙިދުމަތް އެންމެ ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ފޯރުކޮށްދޭ ކުންފުންޏެވެ. އެލައިޑްގެ ވިޔަފާރީގެ އަގު އަހަރަކު 400 މިލިއަން ރުފިޔާއަށް އަރާއިރު، އެސްޓީއޯއަށް އެންމެ ބޮޑު އާމްދަނީއެއް ހޯދައިދޭ ކުންފުންޏަކަށް އެލައިޑް ވަނީ ވެފައެވެ.
އެސްޓީއޯއަށް މިވީ ދިގު ތާރީޙުގައި އެކުންފުނިން އެންމެ އިސްކަމެއްދީގެން ކުރަމުންއައި އެއްކަމަކީ ރާއްޖޭއަށް ކާޑުގެ ބާވަތްތައް އެތެރެކުރުމެވެ. އޭޓީއޭގެ ދުވަސްވަރު 12 ޖޫން 1965 ގައި ފުޑް ކޮންޓްރޯލް ޑިޕާރޓްމަންޓް ސަރުކާރުން އުފެއްދުމަކީ އެސްޓީއޯގެ ކާޑުގެ ވިޔަފާރީގެ ފެށުމެވެ. އެތަނުގެ ޒިންމާއަކީ ސަރުކާރުން ކާޑުގެ ބާވަތްތައް އެތެރެކުރުމުން އާންމުންނަށް އެ ވިއްކުމާއި ސްޓޮކް ބެލެހެއްޓުމާއި ގުދަން ކުރުމެވެ.
ގޭހުގެ ވިޔަފާރީގެ ތެރެއަށް އެސްޓީއޯއިން ވަނީ 4 އޮކްޓޯބަރ 1999 ވަނަ އަހަރުއެވެ. ކައްކާ ގޭހުގެ މުހިންމުކަން ރާއްޖެއަށް ބޮޑުވެފައިވުމުގެ ސަބަބުން އެސްޓީއޯއިން ދޭންފެށި މި ޙިދުމަތް ލިބިގަންނަ 40،000 ކަސްޓަމަރުން މިހާރު އެބަތިއްބެވެ. ސިމެންތި އުފައްދާ ބައިނަލްއަޤްވާމީ ކުންފުންޏަކާއި ގުޅިގެން މޯލްޑިވްސް މެރިން ސިމެންތި، ތިލަފުށީގައި ބަންދުކުރުމުގެ ބިޔަ މަޝްރޫޢު އެސްޓީއޯއިން ފެށީ 1999 ގައެވެ. މިއީ ރާއްޖެގެ އިމާރާތްކުރުމުގެ ދާއިރާ ކުރިއެރުމަށް ހުޅުވިގެންދިޔަ މުހިއްމު ދޮރެކެވެ.
ސަރުކާރުން އެސްޓީއޯގެ ސަބްސިޑަރީ ކުންފުންޏެއްގެ ގޮތުގައި މޯލްޑިވްސް އިންޑަސްޓްރިއަލް ފިޝަރީޒް ކޮމްޕެނީ، މިފްކޯ ހަމަޖައްސާފައި ވަނީ 2016 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ. އެސްޓީއޯގެ ދަށައް މިފްކޯ ބަދަލުކުރުމާއިއެކު އެ ކުންފުނި ފުރަތަމަ ފަހަރަށްވަނީ ފައިދާވާ ކުންފުންޏަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ.
އެސްޓީއޯ ސުޕަރމާޓާއި އެސްޓީއޯ އިލެކްޓްރޯނިކްސްއަކީވެސް ދިވެހިރައްޔިތުންނަށް ބޭނުންވާ މުހިއްމު މުދާތަކެއް ފޯރުކޮށްދޭ ވިޔަފާރިތަކެކެވެ. އެސްޓީއޯ ސުޕަރމާޓުން ކާބޯތަކެތީގެ ހުރިހާ ބާވަތެއް ފޯރުކޮށްދެމުންދާއިރު، މިއީ ބާޒާރުގައި އެންމެ އަގުހެޔޮކޮށް މުދާ ވިއްކާ އެއް މާޓެވެ. އެސްޓީއޯ އިލެކްޓްރޯނިކްސްއިން އާއްމު ބޭނުންތަކެއް ބޭނުންވާ ހުރިހާ މުދަލެއް ލިބޭއިރު، މަހުން މަހަށް ދައްކާގޮތަށް ދައުލަތުގެ މުވައްޒަފުންނަށް މިތަނުން މުދާ ލިބުމަކީ، އާއްމު ރައްޔިތުންގެ ދިރުއުޅުމަށް ބޮޑު ބަދަލެއް ގެނައި ވިޔަފާރީއެކެވެ.
އެސްޓީއޯއިން އެ ކުންފުނީގެ ޙިއްސާ ވިއްކަން ފަށާފައިވަނީ 15 އޯގަސްޓް 2001 ވަނަ އަހަރު. އެކުންފުނިން ސަތޭކަ ހާހަށްވުރެ ގިނަ ޚިއްސާ ވިއްކާފައިވާއިރު މިއަދު އެސްޓީއޯގެ ހިއްސާއަކީ އެންމެ ރަނގަޅު ފައިދާއެއް ލިބޭ ހިއްސާއެވެ.
ތާރީޙްގެ ތެރެއިން އެސްޓީއޯއިން ކޮށްފައިވާ މުހިންމު މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ޑިޕޮސިޓް ނުބަހައްޓާ ޢާންމުންނަށް މުދާ ދޫކުރަންފެށީ 1 އޯގަސްޓް 1982 ގައެވެ. މީގެ ސަބަބުން އެސްޓީއޯއިން މުދާ ނަގާ ވިޔަފާރިވެރިންގެ އަދަދު އިތުރުވިކަމަށް އެސްޓީއޯގެ ތާރީޙުން ފެނެއެވެ.
އެސްޓީއޯ ތަރައްޤީވެ ކުރިއަރަމުން ގޮސް، 1982 ވަނަ އަހަރު އެސްޓީއޯއިން ވަނީ ލިބޭ ފައިދާއިން ކުންފުނި ހިންގަން ފަށާފައެވެ. 1978 ގައި އެސްޓީއޯ އަށް ފައިދާގެ ގޮތުގައި 2.1 މިލިއަން ރުފިޔާ ލިބުނު ކުންފުންޏަށް 2017 ވަނަ އަހަރު ވަނީ ފައިދާގެ ގޮތުގައި 7.5 ބިލިޔަން ރުފިޔާ ވަނީ ލިބިފައެވެ.
އެސްޓީއޯ ތަރައްޤީވެގެންދިޔައިރު ކުންފުނީގެ މުވައްޒަފުންގެ އަދަދުވެސް ވަނީ އިތުރުވެފައެވެ. 1978 ގައި ކުންފުނީގައި 60 މުވައްޒަފުންތިބި ނަމަވެސް، މިއަދު އެކުންފުނީގައި 2،500 އަށް ވުރެ ގިނަ މުވައްޒަފުން ދަނީ ހަރަކާތްތެރިވަމުންނެވެ.
އެސްޓީއޯއަށް 54 އަހަރު ފުރިގެންދިޔައިރު މިއަދު އެސްޓީއޯއަކީ ރާއްޖެ އިޤްތިޞާދުގައި މުހިންމު ބައިވެރިއެކެވެ. އެސްޓީއޯގެ ދަށުން ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އަންނަނީ އެތަކެއް ޙިދުމަތްތަކެއް ފޯރުކޮށްދެމުންނެވެ. މިއަދު އެސްޓީއޯގެ ސަބްސިޑަރީ 6 ކުންފުނި ހުރިއިރު، ޖޮއިންޓް ވެންޗަރ އަދި އެސޯސިއޭޓް އުސޫލުން 2 ކުންފުނި އަންނަނީ ހިންގަމުންނެވެ.