އޭޑްސް ބަލި:ރަނގަޅު ސިއްޙަތެއްގައި ހުރުމަށް ޓެސްޓްކުރުން މުހިއްމު

އޭޑްސް ބައްޔަށް ދާއިމީ ޝިފާއެއް ހޯދިފައި ނުވިނަމަވެސް މިހާރު މި ބައްޔަކީ ފަރުވާކުރެވޭ އަދި ޤަވާއިދުން ފަރުވާ ކުރުމުން ރަނގަޅު ސިއްޙަތެއްގައި ގިނަ ދުވަހު ދެމިހުރެވޭ ބައްޔެކެވެ.

އެޗް.އައި.ވީ ވައިރަސްގެ ޒަރިއްޔާއިން ފެތުރޭ މި ބައްޔަކީ އިންސާނީ ތާރީޚް ދުށް އެންމެ ނުރައްކާތެރި އެއް ބައްޔެވެ. ދުނިޔޭގެ ސިއްޙަތު ޖަމިއްޔާއިން ލަފާކުރާގޮތުގައި 2016 ވަނަ އަހަރު ނިމުނުއިރު، އެޗް.އައި.ވީ ޖެހިފައިވާ 36.7 މިލިއަން މީހުން ދުނިޔޭގައި ތިއްބެވެ. އަދި އެ އަހަރު މި ބަލީގައި 1 މިލިއަން މީހުން މަރުވެފައިވެއެވެ. ބައިނަލްއަޤްވާމީ ފެންވަރުގައި މި ބައްޔާއި މެދު ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމާއި ބަލި ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތްތައް ފާހަގަކުރުމަށް ކޮންމެ އަހަރެއްގެވެސް ޑިސެމްބަރު މަހުގެ ފުރަތަމަ ދުވަސް ފާހަގަކުރަނީ ދުނިޔޭގެ އޭޑްސް ދުވަހުގެ ގޮތުގައެވެ. މިއަހަރުގެ އޭޑްސް ދުވަހުގެ ހަރަކާތްތައް މުޅި ދުނިޔޭގައި ކުރިއަށްގެންދަނީ "އެވްރީބަޑީ ކައުންޓްސް" މި ޝިއާރުގެ ދަށުންނެވެ.އޭޑްސް ބައްޔަކީ އެޗް.އައި.ވީ ވައިރަސްގެ ސަބަބުން ޖެހޭ ނުރައްކާތެރި ބައްޔެކެވެ. މިއީ މިހާތަނަށް އެކަށީގެންވާ ފަރުވާއެއް ހޯދިފައިނުވާ ބައްޔެކެވެ. އިންސާނީ ތާރީޚުގައި ދުށް އެންމެ ނުރައްކާތެރި ބަލީގެ ގޮތުގައި ގިނަ ބަޔަކު ސިފަކުރާ އޭޑްސް ދުނިޔެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ފެނިފައިވަނީ 1981 ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައެވެ. 1983 ވަނަ އަހަރު ސައިންސްވެރިންގެ މަސައްކަތުން އޭޑްސް ބަލި ޖައްސާ ވައިރަސް ހޯދާފައިވެއެވެ. މި ހޯދުންތަކުން އެގުނު ގޮތުގައި އޭޑްސް ބަލި ޖައްސަނީ ހިއުމަން އިމިއުނޯ ޑެފިޝެންސީ ވައިރަސް ނުވަތަ އެޗް.އައި.ވީ ކިޔާ ވައިރަހަކުންނެވެ. މި ވައިރަހަކީ އިންސާނާގެ ހަށިގަނޑުގެ ދިފާޢީ ބާރު ދަށްކޮށްލާ ނުވަތަ ނައްތާލާ ވައިރަހެކެވެ. މީގެ ސަބަބުން އެކިއެކި ޖަރާސީމުގެ ސަބަބުން ޖެހޭ ބަލިތަކުން ދިފާޢުނުވެ، ހަށިގަނޑުގައި ބަލި ފެތުރުން އިތުރުވެގެންދެއެވެ. އެއިޑްސް ޖައްސާ ވައިރަސް އެޗް.އައި.ވީ ހަށިގަނޑުގެ ތެރެއަށް ވަނުމަށްފަހު ދެހަފްތާއާއި ބާރަ ހަފްތާއާއި ދޭތެރޭގައި ލޭ ޓެސްޓްކުރުމުން އެޗް.އައި.ވީގެ އެންޓިބޮޑީޒް ހަށިގަނޑުގެ ތެރެއިން ފެނިއްޖެނަމަ، އެއިން އަންގައިދެނީ އެމީހަކު އެޗްއައިވީ ނުވަތަ އެއިޑްސް ޖައްސާ ވައިރަހަށް ތަޣައްޔަރުވެ އިންފެކްޓްވެފައިވާކަމެވެ.

އޭޑްސް ބަލި އާއްމުކޮށް ފެތުރޭ ގޮތްތައް: - ބަލި ޖެހިފައި ހުރި މީހަކާއެކު ރައްކާތެރި ނޫންގޮތެއްގައި ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުން، - ބަލި ޖައްސާ ވައިރަހުން ތަޣައްޔަރުވެފައިހުރި ލޭ އެޅުން، - ބަލިޖެހިފައިވާ މީހަކު ބޭނުންކުރި އިންޖެކްޝަން ކަށި، ސިރިންޖް، ކުރަފަތް، ރޭޒަރުތިލަ ފަދަ ތަކެތި ބޭނުންކުރުން - ބަލިޖެހިފައިވާ މައިމީހާގެ ފުށުން ބަނޑުގައިވާ ދަރިފުޅަށް ބަލި ވާޞިލްވުން.އެއިޑްސް ބަލި ޖެހުމުން ފެންނާނެ ޢަލާމާތްތައް:

މިބަލީގައި ފެންނަ އަލާމާތްތައް 3 މަރުޙަލާ އަކަށް ބަހާލެވިދާނެއެވެ.ފުރަތަމަ މަރުހަލާ: ހުންއައުން، ގައިގައި ރިހުން، ބޮލުގައި ރިހުން، ހޮނޑުލުން، ބޭރަށް ހިންގުން، ކަރުތެރެ ފާރުވުން، އަދި ގޮށްލުމާއި ބިހިނެގުން ފަދަ ކަންތައް ފެންމަތިވާނެއެވެ.ހިމޭން މަރުހަލާ: ދިގު މުއްދަތަކަށް ދެމިގެންދާ ގާތްގަނޑަށް 2 މަހުން ފެށިގެން 7 އަހަރު ދުވަހުގެ މުއްދަތާއި ދެމެދުގެ މިންވަރަކަށް ދެމިގެން ގޮސްދާނެ މިމަރުހަލާގައި އެއްވެސް ޢަލާމާތެއް ނުފެންނާނެއެވެ. އެއީ ހަށިގަނޑުގައި އިންފެކްޝަންއާއި، ދިފާޢީ ނިޒާމް އެއް ހަމައެއްގައި ހިފެހެއްޓިފައި ހުންނާތީއެވެ.މުޅިހަށިގަނޑުގައި ގޮށްލުން: މިއީ ދިފާޢީ ނިޒާމަށް ކޮންޓްރޯލް ނުކުރެވޭ ވަރަށް ހަށިގަނޑުގައި ވައިރަސްތައް ގިނަވެ، އިތުރުވުމުން ކުރިމަތިވާ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން އުކުޅުވަޅާއި، ކިހިލިފަތްދޮށް ފަދަ ހިސާބުތަކުގައި ގޮށްލުންފަދަ އަލާމާތްތައް މި މަރުހަލާގައި ފެންނާނެއެވެ.ފަހު މަރުހަލާ: މި މަރުހަލާގައި ދިފާޢީ ނިޒާމްގެ މަސައްކަތް ފެއިލްވެ، އެކި ބަލިތަކާއި، ކެންސަރުގެ ބާވަތްތަކަށް މަގުފަހިވެ، ހަށިގަނޑު ހުށަހެޅިގެންދެއެވެ. މިގޮތުން ކެއްސުން، ހުންއައުން، ދިގު މުއްދަތަކަށް ބޭރަށް ހިންގުން، އާދައިގެ ބަލިތައް ކުރިމަތިވެ، ރަގަޅުނުވެ ގިނަ ދުވަސްވުން، ހަށިގަނޑުގައި އުފެދޭ ފާރުކޮޅު ރަގަޅުނުވެ ގިނަ ދުވަސްވުން، ހަށިގަނޑުގެ ބަރުދަން ލުއިވެ، އަނަރޫފަވުން، އަދި ހުން ކޮއްޓާއި، މޭގަނޑު ބޮޑުވުން ފަދަ ކަންތައްތައް ކުރިމަތި ކުރުވައެވެ.



ހަށިގަނޑުގެ ދިފާޢީ ނިޒާމްގެ ބާރު ދަށްވުމުން ކުރިމަތިވެދާނެ ބަލިތަކުގެ ތެރޭގައި: 

އެކި ވައްތަރުގެ ބޭރަށް ހިންގުން، ކެއްސުން ބަލި، ހޯއްގޮއްވާ ކެއްސުން، އަރިދަފުސް ރޯގާ، ޝިގެއްލާޖެހުން، ފުރަމޭ ދުޅަވުން، ގޮހޮރު ހަލާކުވުން، އަދި ހަމުގެ ބަލިތަކާއި މިނޫނަސް އެތައް ބަލިތަކެއް ހިމެނެއެވެ.

އެޗް.އައި.ވީ ހަށިގަނޑަށް ވަނުމަށްފަހު އޭޑްސްއަށް ބަދަލުވުމާއި ދޭތެރޭ ވަރަށް ގިނަ އަހަރުތަކެއްވެސް ނަގާފާނެއެވެ. މި މުއްދަތުގެ ތެރޭގައި އެއްވެސް ކަހަލަ އަލާމާތެއް ނުފެނުންވެސް އެކަށީގެންވެއެވެ. ނަމަވެސް ވައިރަސްގެ އަސަރުކޮށްފައިވާ މީހެއްގެ ފަރާތުން އެހެން މީހުންނަށް މި ބަލި ފެތުރުމުގެ ފުރުޞަތުވެސް އޮވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޤަވާއިދުން ޓެސްޓްކުރުމަކީ، ޚާއްސަކޮށް ބަލިޖެހުމުގެ ފުރުޞަތު ބޮޑު ފަރާތްތަކަށް މުހިއްމުކަމެކެވެ. 

އޭޑްސްއަކީ މުޅިން ފަސޭހަކުރެވޭ ބައްޔެއް ނޫންނަމަވެސް ބަލީގެ ކުރީކޮޅު ދެނެގަނެ، އެންޓިވައިރަލް ބޭސް ޤަވާއިދުން ބޭނުންކުރުމުން، ގިނަ ދުވަހު ބަލީގެ އަލާމާތްތަކާ އިތުރު އުނދަގޫތައްނުވެ، ރަނގަޅު ސިއްޙަތެއްގައި ދެމިހުރެވެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ބޭސް ޤަވާއިދުން ބޭނުންކުރުމުން އެމީހެއްގެ ފަރާތުން އެހެން މީހުންނަށް ބަލި ފެތުރުމުގެ ފުރުޞަތު ކުޑަވެއެވެ. މި ބައްޔަށް ދެވޭ ފަރުވާއަކީ ބަލީގެ ވައިރަސްއާއި ދެކޮޅަށް ހަރަކާތްތެރިވާ "އެންޓިރެޓްރީވައިރަލް" އޭ.އާރ.ވީ ބޭހެވެ. މި ބޭސް ޤަވާއިދުން ބޭނުންކުރުމުން ހަށިގަނޑުގައި އެޗް.އައި.ވީ ވައިރަސް ހުންނަ މިންވަރު ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށްކުރެވި، ބައެއް މީހުންގެ ލެއިން ވައިރަސްގެ އަސަރު ނުފެންނަ މިންވަރަށްވެސް މަދުކުރެވެއެވެ.



އޭޑްސްއިން ރައްކާތެރިވުމަށް ކުރުން މުހިއްމު ބައެއް ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި:

އިސްލާމީ ހަމަތަކާއި އެއްގޮތަށް ޖިންސީ ގުޅުން ހިންގުން، އެޗް.އައި.ވީ ނެތްކަން ޔަޤީންކުރެވިފައިވާ ލޭ އެޅުމާއި، ބޭނުންކޮށްފައިވާ ސިރިންޖް/ކަށި ފަދަތަކެތި އެހެން މީހުން ބޭނުން ނުކުރުން، ބަލި ފެތުރޭގޮތުގެ ފުރިހަމަ މަޢުލޫމާތު ހޯދުން، ބައްޔަށް ހުށަހެޅޭ ނުވަތަ ބަލިޖެހުމަށް މަގުފަހިވާ ކަންތައްތަކުން ދުރުވެ ރައްކާތެރިވުމަށް އެހީތެރިވެދިނުން ހިމެނެއެވެ.

ދުނިޔޭގެ ސިއްހަތު ޖަމިއްޔާއިން ލަފާކުރާގޮތުގައި 2016 ވަމަ އަހަރު ނިމުނުއިރު، އެޗް.އައި.ވީ ޖެހިފައިވާ 36.7 މިލިއަން މީހުން ދުނިޔޭގައި ތިބިއެވެ. އަދި އެ އަހަރު މި ބަލީގައި 1 މިލިއަން މީހުން މަރުވެފައިވެއެވެ. މިއީ 2005 ވަނަ އަހަރާއި އަޅާބަލާއިރު 48 އިންސައްތަ ދަށް އަދަދެއްކަން ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ.