މާކަނޑެއްގެ ބިޔަ ރާޅުތަކުގެ ތެރޭގައި އެކަނި މާއެކަނި އޮންނަ ފުވައްމުލަކަކީ ބިމުގެ ގޮތުން ބޮޑުރަށެކެވެ. މިއީ ނާޒުކު ތިމާވެއްޓެއް ލިބިފައިވާ ރަށެކެވެ. ފުވައްމަލަކަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑެތި ރަށްރަށުގެ ތެރެއިން އެއްރަށެވެ. މިވަގުތު ފުވައްމުލަކަށް ދިމާވެފައިވާ އެއްމެ ބޮޑު އެއް މައްސަލައަކީ ރަށް ގިރުމުގެ މައްސަލައެވެ. މިއީ އެ ރަށަށް ދިމާވެފައިވާ ޒަމާންވީ މައްސަލައެކެވެ.
ފުވައްމުލަކު ގިރާ ސަރަހައްދުގެ ތެރެއިން ޚާއްސަކޮށް ރަށުގެ އުތުރު ފަރާތުން ފާއިތުވި ސޯޅަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވަނީ ރަށުގެ ދިގުން ހުރަހަށް ފަންސާސް ފޫޓަށް ވުރެ އިތުރަށް ގިރާފައެވެ. ފުވައްމުލަކުގެ ދިގު މިނަކީ ދޮޅު މޭލެވެ. އެހެންކަމުން ރަށުގެ އުތުރު ފަރާތުން އެ ވަނީ 396،000 އަކަ ފޫޓްގެ ސަރަޙައްދެއް ރަށާ ވަކިވެފައެވެ. އެއީ ނިސްބަތުން ރާއްޖޭގެ ރަށެއްގެ ބޮޑު މިނެވެ.
އެ ސަރަހައްދުގެ އެކި ދިމަދިމާލުން ރުއްގަހުގެ އިތުރުން މީހުން އުޅުނު ގެތަކުގެ އަސަރާއި ވަޅުލާފައިވާ އިންސާނުންގެ ކަށި ފެންނަމުން ދިއުމީ އާންމު ކަމެކެވެ. އެ ސަރަހައްދުން ދިޔަވަރު ހިކިއިރު ގިރާފައިވާ ސަރަހައްދު ރީތިކޮށް އެނގެން އޮވެއެވެ.
އޭޕްރީލް 2008 ގައި ގިރާ ސަރަހައްދުގައި ތޮށި ލުމަށް ހަދަން ޖެހޭ ތަފުސީލީ ކުރެހުންތަކުގެ ސާވޭ ފެށުމުގެ ގޮތުން އެންވަޔަރްމަންޓް މިނިސްޓްރީންނާއި ސާވޭގެ މަސައްކަތް ހަވާލު ކޮށްފައިވާ ރަޔާން ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑުން ވަނީ މައުލޫމާތު ދީފައެވެ. 2008 މެއި މަހު ގިރާ ސަރަހައްދުގައި ލުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ތޮށީގެ ތަފުސީލީ ކުރެހުންތަކަށް ބޭނުންވާ މައުލޫމާތު ހޯދުމުގެ ފީލްޑު ސާވޭގެ ގޮތުގައި ފުވައްމުލަކު ބަނދަރުން ފެށިގެން ތުނޑިއާ ހަމަޔަށް 4.063 ކިލޯ މީޓަރު ވަނީ ސާވޭ ކޮށްފައެވެ. މި މަސައްކަތުގެ ކުރިން މިނިސްޓްރީން ބުނީ ލާނީ ކޮންކަހަލަ ތޮށްޓެއް ކަން ކަނޑައަޅާނީ ސާވޭއަށް ފަހުގައި ކަމަށެވެ. 2008 އޯގަސްޓު މަހު އެންވަޔަރަމަންޓް މިނިސްޓްރީން ކަނޑައެޅީ ފުވައްމުލަކުގައި ލާނީ ނިއާ ކޯސްޓަލް ބްރޭކް ވޯޓަރއެއް ކަމަށެވެ.
2014 ޑިސެންބަރުގައި ވަނީ ފުވައްމުލަކު ގިރާ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތް ކުރުމަށް ދިވެހި ސަރުކާރާއި ނެދަރލެންޑު ސަރުކާރާއެކު ގްރާންޓު އެއްބަސްވުމެއްގައި ސޮއިކޮށްފައެވެ. 2015 ފެބްރުވަރީގައިވެސް ފުވައްމުލަކު އިރުމަތީ ފަރާތު ތޮށި ލުމުގެ މަސައްކަތް ފެށުމަށް ޓަކައި ނެދަރލެންޑުގެ ޓީމެއް ފުވައްމުލަކަށް ޒިޔާރަތްކޮށް އެ ސަރަހައްދު ބަލައި ފުވައްމުލަކު ސިޓީ ކައުންސިލާ ވެސް ބައްދަލު ކޮށްފައެވެ.
އޮކްޓޫބަރ 2016 ގައި ފުވައްމުލަކު ސިޓީގެ ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތް ކުރުމުގެ މަޝްރޫއު ކުރިޔަށް ގެންދިއުމަށް ބޭނުންވާ ފައިސާ ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ފަށާފައިވާ ކަމަށް އޭރުގެ ސަރުކާރުން ބުނެފައިވެއެވެ.
ނަމަވެސް މިހާތަނަށްވެސް ފުވައްމުލަކު ގިރާ ސަރަހައްދު ހިމާޔަތްކުރުމަށް އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ފެށިފައެއް ނުވެއެވެ. ފުވައްމުލަކު ރައްޔިތުންގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އުއްމީދަކަށް ވެފައިވަނީ އެރަށް އިތުރަށް ގިރައިގެން ދިއުމުގެ ކުރިން ރަށް ހިމާޔަތްކުރުމެވެ.
ފުވައްމުލަކުގެ ޒަމަންވީ ރަށް ގިރުމުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް ރައީސް އިބްރާހީމް މުޙައްމަދު ޞާލިޙް ވަނީ ޚާއްޞަ ތަސައްވުރެއް ހާމަކުރައްވާފައެވެ. މިގޮތުން ފުވައްމުލަކު ރައްޔިތުންނާއި ބައްދަލުކުރައްވާ ރައީސް ދެއްކެވި ވަހަކަފުޅުގައި ވަނީ ފުވައްމުލަކު ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުމުގެ މަސައްކަތަކީ އެންމެ ރަނގަޅު ފެންވަރަށް ކުރިއަށް ގެންދަވާނެ މަޝްރޫޢުއެއްކަމަށެވެ. އެ މަޝްރޫޢު ނިމިގެންދާއިރު ހައިވޭއަކާއެކު ތަރައްޤީކުރުމަށް އިސްކަން ދެއްވާނެކަމަށްވެސް ރައީސް ވިދާޅުވިއެވެ.
މިސަރުކާރުން ވަނީ ފުވައްމުލަކު ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުމުގެ މަޝްރޫޢު ކޮންޓެކްޓްކޮށްފައެވެ. ފުވައްމުލަކު ސިޓީގެ ގޮނޑުދޮށް ހިމާޔަތްކުރުމުގެ މަސައްކަތް އެމް.ޓީ. ހޯގާޑް މޯލްޑިވްސް ޕްރައިވެޓް ލިމިޓެޑާ ވަނީ ހަވާލުކޮށްފައެވެ. މި މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން ފުވައްމުލަކު ސިޓީގެ ބަނދަރުގެ އުތުރުން ފެށިގެން ރަށުގެ އިރުމަތީ ފަރާތުގައި 2650 މީޓަރުގެ ބޮޑުހިލައިގެ ތޮއްޓެއް ޤާއިމުކުރުމަށް ހަމަޖެހިފައިވެއެވެ.
މި މަޝްރޫޢަކީ ނެދަލެންޑް ސަރުކާރުގެ ހިލޭ އެހީއާއި ކުވެއިތު ފަންޑުގެ ލޯނު އެހީއާ ދިވެހި ސަރުކާރުން ޚަރަދުކޮށްގެން ކުރިޔަށްގެންދާ މަޝްރޫޢެކެވެ.
މި ދަތުރުފުޅުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ދެ ކަނބަލުން ވަނީ ފުވައްމުލައް ސިޓީގެ މަގު ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިޔަށްދާގޮތް ބައްލަވާލައްވާފައެވެ. ފުވައްމުލައް ސިޓީގެ މަގުހެދުމުގެ މަޝްރޫޢުގެ މަސައްކަތް ކުރިޔަށްގެންދަނީ އެމްޓީސީސީންނެވެ.
މަގުހެދުމުގެ މި މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން ފުވައްމުލައް ސިޓީގެ އެތެރޭގެ މަގުތައް ހެދުމުގެ ބޮޑުބައެއް ނިމިފައިވާއިރު މަގުތައް ތަރައްޤީކުރަނީ މަގުތަކުގައި ތާރުއެޅުމާއި ސްޓޯމްވޯޓަރ ޑްރެއިނޭޖާއި މަގުބައްތި ޖެހުން ވެސް ހިމެނޭގޮތަށެވެ. މިހާރު ހިނގަމުންދާ މަގުހެދުމުގެ މަޝްރޫޢުގެ ދަށުން 37 މަގެއްގައި ތާރުއަޅައި ޒަމާނީ ފެންވަރަށް ތަރައްޤީކުރުން ހިމެނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އިތުރު 10 ކިލޯމީޓަރު މަގުގައި ތާރު އެޅުން މި މަޝްރޫޢުއަށް އިތުރުކުރައްވާނެކަން ރައީސް ރޭ ވަނީ އިއުލާންކުރައްވާފައެވެ.
ރައީސްގެ މި ދަތުރުފުޅުގައި ވަނީ ހޮސްޕިޓަކަށްވެސް ޒިޔާރަތްކުރައްވާ އެތަނުގެ ހާލަތު ބައްލަވާލައްވާފައެވެ. ފުވައްމުލައް ހޮސްޕިޓަލުގެ ޚިދުމަތް ފުޅާކޮށް ފެންވަރު މަތިކުރުމުގެ ގިނަ މަސައްކަތްތައް ކުރިޔަށްދާއިރު އޭގެތެރޭގައި 4 ކޮންސަލްޓިންގ ރޫމާއި، ލެބޯރޓަރީ އާއި، ޕީ.ސީ.އާރު ލެބާއި، ފިޒިއޯތެރަޕީ އާއި ވެއިޓިންގ އޭރިޔާ ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ހިމެނެއެވެ.
މި ހޮސްޕިޓަލް ތަރައްޤީކުރަނީ 50. އެނދުގެ ހޮސްޕިޓަލެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މިއީ އަންހެނުންނާއި ކުޑަކުދިންގެ ބަލިތަކަށް ޚާއްޞަ ހޮސްޕިޓަލެކެވެ.
ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ދެ ކަނބަލުން ވަނީ ފުވައްމުލައް ސިޓީގެ ގިރާ ސަރަޙައްދާއި ހޮސްޕިޓަލްގެ އިތުރުން ބަނދަރު ސަރަޙައްދަށް ޒިޔާރަތްކުރައްވައި އެ ތަންވެސް ބައްލަވާލައްވާފައެވެ.